PODSTAWA FUNKCJONOWANIA

Uprawnienia pracowników Służby Leśnej a w szczególności Straży Leśnej w zakresie zwalczania szkodnictwa leśnego określają następujące przepisy:

- Ustawa o lasach z dnia 28.09.1991r. a w szczególności art. 47 stanowiący o uprawnieniach strażników leśnych:

Strażnicy leśni przy wykonywaniu zadań określonych w ust. 1 mają prawo do:

1. legitymowaniaosób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia, jak również świadków przestępstwa lub wykroczenia, w celu ustalenia ich tożsamości;

2. nakładania oraz pobierania grzywien, w drodze mandatu karnego, w sprawach i w zakresie określonych odrębnymi przepisami (w postępowaniu mandatowym za jedno wykroczenie można nałożyć grzywnę w wysokości do 500 zł; w przypadku wyczerpania jednym zachowaniem znamion co najmniej dwóch przepisów karnych – do 1000 zł);

3. zatrzymywania i dokonywania kontroli środków transportu na obszarach leśnych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie, w celu sprawdzenia ładunku oraz przeglądania zawartości bagaży, w razie zaistnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary;

4. przeszukiwania pomieszczeń i innych miejsc, w przypadkach uzasadnionego podejrzenia o popełnienie przestępstwa, na zasadach określonych w Kodeksie postępowania karnego;

5. ujęcia na gorącym uczynku sprawcy przestępstwa lub wykroczenia albo w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa oraz jego doprowadzenia do Policji;

6. odbierania za pokwitowaniem przedmiotów pochodzących z przestępstwa lub wykroczenia oraz narzędzi i środków służących do ich popełnienia;

7. prowadzenia dochodzeń oraz wnoszenia i popierania aktów oskarżenia w postępowaniu uproszczonym, jeżeli przedmiotem przestępstwa jest drewno pochodzące z lasów stanowiących własność Skarbu Państwa, w trybie i na zasadach określonych w Kodeksie postępowania karnego;

8. prowadzenia postępowania w sprawach o wykroczenia oraz udziału w rozprawach przed Sądami w charakterze oskarżyciela publicznego i wnoszenia środków zaskarżania do sądów okręgowych od rozstrzygnięć Sądów Rejonowych w sprawach zwalczania wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego;

9.  noszenia broni palnej długiej i krótkiej lub gazowej oraz ręcznego miotacza gazowego;

10. żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, zwracania się o taką pomoc do jednostek gospodarczych, organizacji społecznych, jak również w nagłych przypadkach do każdego obywatela o udzielenie doraźnej pomocy, na zasadach określonych w ustawie o Policji.

2b. Strażnicy leśni są uprawnieni do dokonywania kontroli podmiotów gospodarczych zajmujących się obrotem i przetwarzaniem drewna i innych produktów leśnych, w celu sprawdzania legalności pochodzenia surowców drzewnych i innych produktów leśnych.

3. Strażnik leśny może, wobec osób uniemożliwiających wykonywanie przez niego czynności określonych w ustawie, stosować środki przymusu bezpośredniego w postaci:

1) siły fizycznej, przez zastosowanie chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony lub ataku;

2) pałki gumowej służbowej;

3) chemicznych środków obezwładniających w postaci ręcznego miotacza gazu i broni gazowej;

4) kajdanek;

5) psa służbowego.

4. Jeżeli zastosowanie środków przymusu bezpośredniego, wymienionych w ust. 3, okaże się niewystarczające, strażnik leśny ma prawo użycia broni palnej.

- Zarządzenie nr 45 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 28.04.1999 w sprawie określenia organizacji i zakresu działania posterunków Straży Leśnej w nadleśnictwach;

- Zarządzenie DGLP nr 52 z dnia 09.09.2004 w sprawie ochrony lasów przed szkodnictwem.

RODZAJE SZKODNICTWA LEŚNEGO

Szkodnictwo leśne - należy zaliczyć do szkód związanych z działaniem człowieka w środowisku przyrodniczym, w tym również w środowisku leśnym. Szkodnictwo leśne jest wynikiem szkodliwego - fizycznego, rzadziej chemicznego - oddziaływania człowieka na las i obiekty (przedmioty) z nim związane.

Obejmuje ono straty materialne spowodowane kradzieżami lub zniszczeniami dokonanymi w lesie i najbliższym otoczeniu oraz szkody niewymierne o charakterze przyrodniczym.

W zakresie formalno-prawnym szkodnictwo leśne polega na popełnianiu przestępstw i wykroczeń na szkodę zarządcy (właściciela) lasu . Ochrona wartości materialnych zagrożonych tym szkodnictwem posiada cechy ochrony mienia i tak jest prawnie w Polsce kwalifikowana.

Cechą charakterystyczną popełnianych czynów z zakresu szkodnictwa leśnego jest ich większa szkodliwość dla całości lasu niż bezpośrednia korzyść materialna uzyskana przez sprawcę.

Szkodnictwo leśne stanowi istotny problem dla Lasów Państwowych i ze względu na swoją różnorodność zostało podzielone na tzw. grupy rodzajowe:

1.      Bezprawne korzystanie z lasu:

Polega na popełnianiu różnych czynów zabronionych związanych z pobytem człowieka w lesie . W tej grupie szkodnictwa leśnego najczęściej popełnianymi wykroczeniami są:

- Wjazd do lasu pojazdem silnikowym w miejscach niedozwolonych ( art. 161 Ustawy kodeks wykroczeń , art. 29 ust. 1 Ustawy z dnia 28.09.1991r.);

- Zaśmiecanie i zanieczyszczanie lasu ( art. 162 Ustawy kodeks wykroczeń)

Śmieci porzucone w leśnictwie Strzelecki Gaj- sprawca ujęty i ukaran

- Naruszanie przepisów o ochronie przeciwpożarowej np. palenie ognisk w terenie leśnym, wypalanie traw (art. 82 Ustawy kodeks wykroczeń);

- Biwakowanie poza miejscami wyznaczonymi (art. 30 Ustawy o lasach);

- Nielegalne pozyskiwanie gałęzi np. na miotły brzozowe czy stroisz (art. 148 Ustawy kodeks wykroczeń);

- Puszczanie psa luzem w terenie leśnym (art. 166 kw);

- Niszczenie runa leśnego;

- Nielegalne wydobywanie kopalin np. piasku;

- Inne wykroczenia.

2.      Kłusownictwo

Jest to nielegalne pozyskiwanie zwierzyny, nie tylko przez osobę nie posiadającą uprawnień do wykonywania polowania ale również przez myśliwego polującego niezgodnie z przepisami. Problematykę dotyczącą kłusownictwa regulują głównie przepisy Ustawy Prawo Łowieckie. Łamanie tych przepisów to min:

- Polowanie w czasie ochronnym;

- Polowanie bez uprawnień;

- Wejście w posiadanie zwierzyny inną bronią i amunicją niż myśliwska albo przy pomocy różnego rodzaju niedozwolonych narzędzi takich jak wnyki, żelaza itd.;

- Przetrzymywanie zwierzyny bez odpowiedniego zezwolenia;

3. Kradzieże lub zniszczenie mienia

Grupa ta dotyczy innego mienia Lasów Państwowych niż drewno czy zwierzyna. Przedmiotem kradzieży najczęściej są:

- Sadzonki drzew;

- Siatka ogrodzeniowa;

- Różnego rodzaju elementy terenowej infrastruktury technicznej, a w ostatnich latach szczególnie różnego rodzaju elementy metalowe urządzeń;

Narzędzia sprawcy ujętego na gorącym uczynku podczas kradzieży instalacji elektrycznej

w budynkach będących własnością Nadleśnictwa Podanin

- Elementy zagospodarowania turystyczneg

4.      Kradzieże drewna

Kradzieże drewna stanowią główną grupę rodzajową szkodnictwa leśnego. Najczęściej popełnianymi wykroczeniami i przestępstwami w tej grupie rodzajowej jest kradzież drewna wyrobionego, kradzieże drewna z pnia, rzadziej paserstwo lub paserstwo nieumyślne.

Prawne definicje oraz sankcje karne za popełnienie czynów zabronionych w tej grupie rodzajowej regulują odpowiednio :

- W przypadku wykroczeń przepisy kodeksu wykroczeń art. 120, 119 , 122

Zdjęcie z prowadzonego monitoringu przez Straż leśną, które spowodowało

ujęcie i skazanie sprawcy kradzieży drewna z pnia.

- W przypadku przestępstw przepisy kodeksu karnego art. 290 , 278 , 291 i 292.

            Za popełnienie przestępstw i wykroczeń grożą następujące sankcje karne:

ZA KRADZIEŻ DREWNA lub INNEGO MIENIA - pozbawienie wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 278§1 i art. 290§1 kodeks karny),

ZA BEZPRAWNE POZYSKANIE ZWIERZYNY - pozbawienie wolności do lat 5 (Prawo łowieckie art. 52,53),

ZA INNE WYKROCZENIA – w postępowaniu mandatowym (za jedno wykroczenie) można nałożyć grzywnę w wysokości do 500 zł; w przypadku wyczerpania jednym zachowaniem znamion co najmniej dwóch przepisów karnych (zbieg przepisów – kwalifikowany kumulatywnie – art.9§1 k.w.) do 1.000 zł;

Przykładowe zdjęcia z prowadzonego monitoringu lasów Nadleśnictwa Podanin przez Straż leśną .

W oparciu o ustawę z dnia 20 czerwca 1997 roku - Prawo u ruchu drogowym Strażnicy leśni posiadają uprawnienia do kontroli ruchu drogowego na terenach lasów na podstawie art. 129 c.